DCRM 2025

MS-related fatigue: Towards implementation of an evidence-based treatment

Chronische, ernstige vermoeidheid komt voor bij 38-78% van de mensen met MS. Uit eerder onderzoek bleek 12 sessies cognitieve gedragstherapie (CGT) een effectieve behandeling voor ernstige vermoeidheid bij MS. De behandeling was echter nauwelijks beschikbaar vanwege een gebrek aan getrainde psychologen. Daarbij nam het effect na behandeling geleidelijk af. “MS Fit” werd ontwikkeld, om de behandeling toegankelijker en minder tijdsintensief te maken. MS Fit bestaat uit online behandelmodules begeleid door 2 face-to-face sessies bij de psycholoog en 3-4 videoconsulten. Een online boosterprogramma “MS Blijf Fit” werd ontwikkeld om behandeleffecten op langere termijn te behouden.

In een non-inferiority RCT werden 166 ernstig vermoeide mensen met MS behandeld binnen 14 behandelcentra in Nederland en België. De helft kreeg face-to-face CGT, en de andere helft volgde MS Fit. Na behandeling, na 20 weken, kreeg de helft van de mensen MS Blijf Fit aangeboden. De andere helft kreeg geen boosterprogramma.

Uit de resultaten bleek dat MS Fit niet minder effectief is vergeleken met face-to-face behandeling, en 3 uur behandeltijd bespaarde. In beide groepen rapporteert 2/3^e van de patiënten een klinisch relevante afname van vermoeidheid en is ruim de helft na behandeling niet meer ernstig moe. Vanwege het langdurig aanhoudende goede effect, blijkt een boosterprogramma niet nodig.

Marieke de Gier is in 2001 afgestudeerd in de Gezondheidswetenschappen aan de Universiteit Maastricht en ontving in 2002 de Catharina Pijls aanmoedigingsprijs voor haar afstudeerscriptie. Zij is opgeleid als Gz-psycholoog en cognitief gedragstherapeut en is werkzaam geweest binnen verschillende ziekenhuizen, vanuit haar interesse in de medische psychologie. Sinds 2010 is zij werkzaam op de afdeling Medische Psychologie binnen het Amsterdam UMC. Ze heeft altijd affiniteit gehad met wetenschappelijk onderzoek en is betrokken geweest bij onderzoeken bij mensen met MS en Parkinson. In 2018 is ze gestart met haar promotieonderzoek, hetgeen heeft geresulteerd in het proefschrift “MS-related fatigue: towards implementation of an evidence-based treatment”. Vanuit haar expertise geeft ze cursussen CGT voor ernstige vermoeidheid bij MS.

Improving fitness in neuromuscular diseases

Kan een gepersonaliseerd trainings- en coachingsprogramma de fysieke fitheid en algehele gezondheid van mensen met neuromusculaire aandoeningen (NMA) verbeteren? Deze vraag stond centraal in dit proefschrift. Het belang hiervan is groot, omdat een verminderde fysieke fitheid als gevolg van lichamelijke inactiviteit bij NMA vaak voorkomt en kan leiden tot vermindering van de algemene gezondheid, dagelijks functioneren en sociale participatie.

De hoog kwalitatieve, multicenter RCT, waarin de korte en lange termijn effecten van het I’M FINE beweegprogramma (thuis uitvoerbare aerobe training+coaching) op de fysieke fitheid, fysiek functioneren, dagelijkse fysieke activiteit en kwaliteit van leven bij mensen met NMA wordt beschreven, in vergelijking met gebruikelijke zorg, vormt de kern van dit proefschrift. Daarnaast beschrijft een systematische review en meta-analyse de huidige stand van zaken en werd onderzoek gedaan naar o.a. gedragsverandering richting een actievere leefstijl en het verbeteren van NMA-specifieke inspanningstesten.

Dit proefschrift toont aan dat aerobe training in combinatie met coaching veilig is en de fysieke fitheid bij mensen met NMA verbeterd. Deze bevindingen onderstrepen het belang van verdere implementatie van dergelijke beweegprogramma’s en pleitten voor een verschuiving van de focus naar het motiveren, monitoren en duurzaam integreren van fysieke activiteit in het dagelijks leven van mensen met NMA. 

Sander Oorschot (20-6-1993) rondde in de periode van 2011-2016 zijn bachelor en masterstudie bewegingswetenschappen aan de Maastricht University af. Naast zijn studie was hij mede-oprichter van een sociale studenthuisvesting start-up (Stay Social) en werkte in 2017 bij The Janssen Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson. In 2018 startte hij zijn PhD project ‘Het verbeteren van de fysieke fitheid bij mensen met neuromusculaire aandoeningen’ op de afdeling Revalidatiegeneeskunde in het Amsterdam UMC, onder supervisie van Prof. Dr. Frans Nollet, Dr. Eric Lucas Voorn, and Dr. Merel-Anne Brehm. Hiervoor is een gepersonaliseerd beweegprogramma (training+coaching) ontwikkeld, inclusief een trainingsapp om het programma thuis uit kunnen voeren. Al gedurende zijn PhD en na afronding hiervan was hij betrokken bij verschillende andere onderzoeksprojecten rondom voeding en (de implementatie van) beweging bij mensen met neuromusculaire aandoeningen. Sinds 2025 is Sander Clinical and Scientific affairs manager bij Motek Medical B.V.

Resistance Training and Muscle-Brain Crosstalk

In dit promotieonderzoek werd onderzoek verricht naar het mechanisme voor het positief effect van krachttraining op het cognitief functioneren van ouderen en mensen met een dwarslaesie. De focus lag op exerkines: signaalmolecules die tijdens inspanning vrijkomen en kunnen gemeten worden in het bloed. Sommige exerkines kunnen neuroplasticiteit bevorderen en laaggradige ontsteking in het lichaam en de hersenen remmen. Bij oudere volwassenen werd de relatie onderzocht tussen biomarkers op spier-, bloed- en hersenniveau en cognitief functioneren. Daarnaast werd het effect van 12 weken krachttraining op deze biomarkers en cognitieve prestaties geëvalueerd. Opvallend was een verbetering van het executief functioneren bij deelnemers die op de MoCA test onder de afkapwaarde voor milde cognitieve stoornissen scoorden. Bij mensen met een dwarslaesie, een groep met verhoogd risico op versnelde cognitieve veroudering, werd in een pilotstudie het effect van neuromusculaire elektrische stimulatie (NMES) op neurotrofe factoren en cognitief functioneren onderzocht. Op basis van deze resultaten wordt aanbevolen om het cognitief functioneren van personen met een dwarslaesie te testen ook wanneer er geen sprake is van gelijktijdig hersenletsel en dit regelmatig te monitoren in de chronische fase.

Wouter Vints is revalidatiearts en onderzoeker bij Adelante, locatie Hoensbroek. Hij combineerde zijn specialisatie tot revalidatiearts met een dubbel promotietraject aan de Universiteit Maastricht (Nederland) en de Lithuanian Sports University in Kaunas (Litouwen), dat hij op 22 mei 2025 succesvol verdedigde. Zijn promotieonderzoek resulteerde in maar liefst 18 wetenschappelijke publicaties in internationale tijdschriften, waarvan 12 als eerste auteur. Daarnaast verzorgde hij 8 mondelinge presentaties en 5 posterpresentaties op nationale en internationale congressen, en ontving hij meerdere prijzen voor zijn werk. Binnen het Europese consortium PhysAgeNet vervulde hij een prominente rol, gericht op het versterken van de wetenschappelijke basis voor beweegrichtlijnen voor oudere volwassenen. Tevens is hij oprichter van 4PM&R, een maandelijkse wetenschappelijke uitgave die de belangrijkste artikelen uit zes revalidatiegerelateerde tijdschriften bundelt. Van 2020 tot begin 2025 was hij hoofdredacteur van 4PM&R.